Ni Esperu Kaj Laboru
Ni Esperu Kaj Laboru
Krommesaĝo de Probal okaze de
la novjaro
En la revuo aperas prezidula novjara
mesaĝo mia, kiu alparolas festajn vivuantojn de la jarŝanĝa ciklo. Nun mi volus
iom babili, kun vi, kiuj propraeme kunstaras ekster tiu salono, en la
koridoroj, malvarmaj en la norda hemisfero, varmaj en la suda.
Plaĉus al mi babilkomence konatigi
al vi konkretan personon, kiun mi estimas, kaj de kiu mi lastatempe lernis ion.
En iu barata institucio, kolego mia instruas la filozofion; li nomiĝas Sanil.
Li scias, ke lia fakultato ne estas inter la prestiĝaj; ke la revuojn, kie li
aperas, ne legas la pintaj filozofoj. Li estas tamen novema, inteligenta, verva
pensulo. Li ne suferas pro malsaĝaj kompleksoj. Sanil bone konas sian valoron,
kvankam li neniam fanfaronas. Kiel do li rilatas al la marĝena situo de siaj
laborejo kaj aperejoj?
Sanil diris al mi antaŭ, nu,
antaŭ tri-kvar jaroj, simple sed originale, “Mi scias, ke mi laboras ekster la
historio de mia fako. Kaj tiu laborstilo donas al mi kelkajn avantaĝojn. Ni estis
ĵuse babilantaj pri Whitehead; ankaŭ li pli-malpli laboris ekster la historio
de la filozofio.”
Labori ekster la historio de
sia fako. La vortumo frapas vin, ĉu ne.
Ni ofte konceptas la historion
kiel sinsekvon de ŝlosilaj eventoj. Volante roli en tiel komprenata historio ni
provas okazigi eventegon, aŭ reliefe partopreni en eventego okazonta iel ajn.
Sed Sanil estis parolanta ĝuste pri Alfred North Whitehead. La plimulto inter
vi rekonos Whitehead se mi diros, ke li kune kun Bertrand Russell verkis la
bazan libron de la moderna matematika
logiko, Principia Mathematica. Povas esti, ke vi ne konas liajn proprajn
verkojn. La filozofio de Whitehead nomiĝas proceza filozofio. Ĉe li la eventoj
estas rekoneblaj nur en la kunteksto de procezoj. Ne estas do mirinde, ke la
eventara historio preterlasis lin, aŭ li ĝin.
Kion signifas la propono ĉefigi
la procezojn kaj ne la eventojn?
Tiun demandon prilumas alia
konato mia, profesoro H.Y. Mohanram, emerita botanikisto (kiu siatempe konis la
karmemoran Paul Neergaard kaj pro tio klare aŭdis la evangelion de
esperantismo, kvankam Mohanram mem ne lernis Esperanton).
Mohanram foje provis klarigi al
mi la fundamentan diferencon inter la biologiaj metaforoj kaj la fizikaj. Li diris
al mi en 1985, ke la homoj restas tro katenitaj al la tipa bildo de evento,
kiun al ili instruas la lerneja fiziko. Laŭ tiu fizikida modelo, en ‘normala’
evento iu mezgranda solida objekto frapas aŭ baldaŭ frapos alian solidaĵon; oni
mezuru iliajn ampleksojn, aŭ la fortecon de la frapo, aŭ ĝiajn sekvojn, aŭ la
baldaŭecon de la ekfrapo.
La tezo de Mohanram estis, ke
la ĝenerala pensmaniero nur tiam ŝanĝiĝos al ekologia respondecemo, kiam la
publiko ekatentos, ke en la same gravaj biologiaj sciencoj plej ofte temas pri
unu vivanto, en kiu pulsas tre diversaj cikloj, efikanta sur alia vivantoj,
same ciklopulsa. En tiu tipa biologia modelo, li diris, neniu efiko konsistas
el unu aŭ pluraj frapoj. La tipa efiko estas la fakto, ke la unua ciklaro ŝanĝiĝas
pro la dua ciklaro. Tiu ŝanĝiĝo tipe disvolviĝas dum sufiĉete longa tempo; pro
tiu daŭro eblas, ke ni plenzorge observu la rapidecon de la efikado.
Tamen, por ke la publiko povu
tion percepti, ĝi unue devas deziri observi tiajn efikojn en la ordinara sperto,
kaj kompreni, ke ili estas pli tipaj, ol la ludilmodeloj de la bazlerneja
fiziko. Atentu, ke la konversacio kun Mohanram ne tuŝis la klavon ‘procezo’,
sed tamen prilumis ĝuste tiun nocion.
Vi, miaj babilpartneroj, kiuj kunkredas
je la fina venko kaj strebas plibonigi vian bildon pri la plej efika vojo al ĝi,
eble tuj komencas serĉi en la ĵusaj vortoj metaforon rilatantan al la Esperanta
triumfo, ĉu? Vi pensas, prave, ke koncepti la finan venkon kiel fizikidan eventon
signifus imagi fotaron de mondestroj aŭ de mondestraroj subskribantaj
dokumentojn, kiuj unike oficialigas nian lingvon ĉiusfere kaj porĉiame. Vi ĉagreniĝas
pro mia nelivero de metodo por tuj traduki la tipan biologian metaforon en ion
interesan laŭ via percepto. Vi ne komprenas, kial estus nova la ideo, ke semi
la ideon de Esperanto al lando post lando, al popolo post popolo, al persono
post persono kaj aranĝi kreskon de ĝia uzateco devas esti longa ‘procezo’. Vi restas
ĉe la penso, ke tian procezon tamen sekvos krona eventego – la monumenta adoptiĝo
de Esperanto ĉie kaj por ĉiam. Tial kompreneble vi trovas mian elvokon de la
vortoj de Mohanram, kaj de Sanil, seninteresa por via projekto pli bone reverki
vian delongan malnetvizion.
Ĉu eble mankas al vi specifa ŝlosilo?
Ĉu vi ne rimarkis, do, ke per ĉi tiuj vagoj ni proksimiĝas al la demando de la
rolo de la natursciencoj?
Ekzistas delonge revo, sukcese
vendita al la publiko ekde la deknaŭa jarcento, ke el la progreso en ĉiu el natursciencoj
de si mem rezultos pli agrabla vivado hodiaŭ por iuj popoloj, kaj morgaŭ por la
tuta planedanaro pere de procezo, kiun la deknaŭa jarcento nomis ‘la evoluigo
de la (bedaŭrinde malrapidemaj) kolonioj’ kaj la postaj jarcentoj nomas ‘la
evoluigo de la (bedaŭrinde malrapidemaj) evolulandoj’.
Unu kernan problemon de tiu
iluzio mi krisignas per la retoriko de mia titolo ‘Ni esperu kaj laboru’. Tiu
renverso de la formulo Ni laboru kaj esperu tiras vian atenton al la ĝusta
sinsekvo, kiun esprimis tiu praformulo. Tiamaniere reliefigante la praformulon
mi provas indiki, ke la esperantistoj i.a. atendas de si mem kaj de siaj
samideanoj laboradon. Ne nur laboradon por eventego ĉion krononta – por celo,
kies atingo signifus, ke la plimulto de la homoj dum la plimulto de sia tempo
povus ferii kaj lasi al la maŝinoj la tedan taskon produkti. Sed, simple,
klarazilbernike kaj ludovikozamenhofe, laboradon, kiel procezon.
La iluziuloj kredas kaj
kredigas, ke la kerna mesaĝo de la natursciencoj estas, ke la sciencistoj devas
ĉefe servi al la deziro de la industriestroj vendi al la homaro la varon
labor-maldevigo – la varon konsistantan el eksportado de sia malagrabla devo
labori ĉiam pli al maŝinoj kaj al malpli feliĉaj homoj. La sciencojn oni nomas
des pli sukcesaj, ju pli ili ŝparas al ni diversajn devojn labori. Ĝuste tiu ŝparado
konsistigas la progreson. La reklamoj ĉirkaŭ la angla lingvo – unike kroĉita al
‘la historio’, dum ni nin ofte kredas ŝimantaj ‘ekster la historio’ – bildigas
personojn, kiuj agrable ferias, danke al aparatoj rememorigantaj ilin pri la
foriĝo de diversaj labordevoj, kiuj en antaŭaj jarcentoj estis ŝvitaj kaj
riskaj.
En la stoika lingvo Esperanto ni
lernis ion tute alian pri la progreso, pri la sciencoj, kaj eĉ pri la homoj.
Ni lernis, ke la vivo, por
homoj sin dediĉantaj al valora agado, ne fariĝas iom post iom ĝenerale pli
agrabla, pro aŭ malpro la sciencaj esploroj aŭ teknikaj inventoj. (Niaj plej
bonaj verkistoj diverse dokumentas la konstaton, ke apud iuj pliagrabliĝoj ni
trafas konsternajn malagrabliĝojn, kaj ke homo maturiĝanta devas sin hardi per
tiuj spertoj, kaj ne atendi rozkoloran morgaŭon de ĉiedolĉo.)
Ni lernis pri la sciencoj, ke
la esplorojn vere progresigajn (ekzemple esplorojn pri nefosiliaj energifontoj,
aŭ esplorojn liverontaj pli klaran komprenon pri la struktureroj de Esperanto aŭ
pri la intervizaĝo etnolingvoj/ Esperanto) ne kuraĝigas la industriestroj kaj aliaj
poŝegoj, al kiuj scienculoj amase alkuras.
Ni lernis pri la homoj, ke la ĉi-supra
bildo ja ne temas pri foraj monstroj, sen ajna rilato al ni, kiuj kviete
ridetas pri ilia ogreco. Bedaŭrinde ne. La bildo spegulas ĝeneralan fakton pri
ni mem, ĉie en la mondo. Temas pri la universala fakto, ke eĉ tiuj el ni, kiuj
nin rigardas kiel bonkorajn, kiel dezirantajn bonon al ĉiuj, tamen delegadas
nian avidon.
Ekzemple, per niaj ĉiutagaj
decidoj meti monon en ŝparkaso kaj peti la bankon trovi por ni – de ie, ne
gravas al ni de kie – laŭeble altajn rentotarifojn, ni nutras financan
sistemon, kiu monstre agresas kontraŭ ĉiuj tiuj virtoj, kiujn ni sendube
sincere deziras nutri kaj ĉiesigi. Tiuj inter ni, kiuj estas individue
malegoismaj kaj helpemaj al aliaj, kreas instituciojn, al kiuj ni delegas niajn
egoismon, havemon, nehelpemon, amasigemon, akaparemon.
Kaj la naivuloj inter ni miras,
ke la ‘evolulandoj ne sufiĉe rapide evoluas’, ke la viktimoj de la financa
fisistemo viktimas. Se knabo volas kuri, / piedojn liajn ŝnuri, / kaj miri,
miri, miri, / ke li ne povas iri.
La ĝenerala publiko en
Esperantujo estas malpli naiva ol la ĝenerala publiko ekster Esperantujo. Ĝi
lernas per rektaj personaj kontaktoj trans ‘muroj de miljaroj’, kiuj severe
handikapas la neesperantistojn, kaj kiuj iom handikapas ankaŭ nin. Sed nin
malpli severe. Tial ni en Esperantujo iom pli rapide, ol la aliaj, lernas ĉion ĉi
pri la sciencoj, pri la progreso, pri la homoj.
Ni ankaŭ lernas, kiamaniere ni
do ĉesu delegi nian avidon – fariĝante agemaj najbaroj. Ne, ni ankoraŭ ne havas
recepton fariĝi raso de sanktuloj. Sed ni trovis la vojon. Paŝante sur tiu
vojo, ni malrapide, paŝo post paŝo, post longa laboro, iom post iom lernos pli,
ol ni nun scias, kaj vidos la sekvan mejloŝtonon. Ne petu de ni nun la precizaĵojn
pri tiuj mejloŝtonoj; ni vidas, ke ni ankoraŭ ne vidas ilin; sed ni vidas, ke
ni estas sur vojo, kiu nin portos al pli da tagordoj, kiuj klariĝos al nia vido
kiam ni estos pretaj konkrete entrepreni ilin. La agema najbarado ne estas nia celo
mem, sed vojo nepre kondukonta al ĝi; nia celo estas… la valida celado por la
homaro; la celado al vere inkluzivaj celoj por ĉiuj; kaj nur la daŭra
konversaciado kun ĉiuj iom post iom malkaŝos, kion konkrete devos signifi la
inkluzivado.
Kiel en ĉia lernado, necesas
komenci per facilaj paŝoj, kaj pluiri al la malfacilaj. Estas relative facile
krei amikajn ligojn kun personoj el tre foraj devenoj. Trans tiaj distancoj oni
ja multon povas reciproke allasegi. Eblas ignori diversajn malglataĵojn, ilin
atribuante al miskompreno pro nekono de kulturaj diferencoj. La malfacila parto
temas pri oniaj enlandaj najbaroj. Jen, ĉi-tuje, ekzemplo de la fakto, ke tiu
parto estas malfacila.
En la epoko, kiam la apartismon
oni ankoraŭ ne malmuntis, iu pinta sudafrika esperantisto leteris al UEA por
peti, ke ĝi planu Universalan Kongreson en lia lando. La tiama prezidanto de
UEA en tre ĝentila respondo demandis lin, ĉu la sudafrika landa asocio jam
havas sufiĉe buntan demografion kaj jam enplektis sufiĉe da nigraj
esperantistoj por ke UEA estu certa, ke okazigo de tia kongreso ne altirus ĉe
la alvenantaj alilandaj samideanoj miron pri la kompliceco inter la landa
asocio kaj la rasisma registaro prave evitata de ĉiuj. Tiujn leterojn mi
persone vidis; por ŝirmi la konfidencecon, mi ne nomas la aŭtorojn. Se mi bone
komprenas, ne sekvis taŭga sinpraviga letero de tiu kongres-invitema
eminentulo. (Se mi malbone komprenis, tiam certe niaj historiistoj foje
liveros ĝustigon; dume, bonvolu ne forgesi, ke ni babilas en la koridoroj, ekster
la historio. Mi paŭzas, por ke vi ridu. Se vi maltrafis la ridobjekton,
rigardu la kursivaĵojn.)
La apartismo estas ekzemplo
ekstrema. Tute ne temas kulpigi niajn tiutempajn sudafrikajn gekolegojn: ili
havis antaŭ si krutan muron, kaj eventuale ne sukcesis grimpi. Mi ne scias, kiom
intense ili klopodis, kaj mi estus sovaĝe freneza se mi arogus al mi la povon
juĝi ilin. Multegaj inter ni, kaptite en tia situacio, kompreninde celus
konservi tion, kion ni entute povas fari, anstataŭ aspiri al heraklaj atingoj
preter la kapabloj de siaj neesperantistaj samlandanoj. Mi mencias tiun
ekstreman ekzemplon nur ĉar ĝi povas helpi al ni rigardi niajn respektivajn
kvartalojn.
Kvankam la plimulto de la socioj
ne praktikas hodiaŭ sudafrikskalan apartismon per eksplicite maljustaj kaj
internacie kondamnataj leĝoj, tamen ĉie troviĝas la ĝermoj de frat’ fraton
atakas ŝakale. Niaj rilatoj kun niaj senperaj najbaroj, precipe enlande sed
foje en nia kelklanda regioneto, estas ofte inter niaj plej malfortaj punktoj.
Al tiu malfacila laborcelo
Esperanto pelas nin. La saĝa pedagogio postulas, ke ni iru tien nur post
establado de bonaj rilatoj sur la ‘facila’ tereno de amikeco kun tre foraj,
alifonaj homoj. Tamen ni finfine devos iri tien.
Jam en Bjalistoko, la infano
Zamenhof konstatis, ke li devos labori, por ke estontaj infanoj paŝantaj al sia
lernejo ne sentu, ke estas nature, ke apartaj gregetoj, organizitaj laŭlingve,
paŝu aparte, kaj malamu unu la alian. Iusence tio estas simbola bildo. La
oficiala kompreno metas Esperanton sur nete internacian podion. Neniu plu
proponas, ke nia lingvo ludu praktikan aŭ konceptan rolon inter la civitanoj de
unu sama lando. Tamen, la pracelo de Zamenhof temis ankaŭ tute konkrete pri la
enlandaj rilatoj inter diversaj lingvanaroj.
Mi parolas pri malrapida, home
efektivigebla pedagogio, kaj ja ne proponas, ke ni hastu al ia revivigo de tiu
celo aŭ de ekzemple la homaranismo en la senco de la zamenhofa malneto. Sed ni
ja paŝu en tiu eduka direkto, laŭ mi, surbaze de tagordero, kiu el mia agnoskinde
fuŝa malneto de asocia vizia dokumento sukcesis sursalti sur la efektivan
podion de la laboraĵoj de esperantistoj – la tagordero nomata Projekto Vizaĝoj.
Ĝis nun mi proponis, ke la
Projekto Vizaĝoj reliefigu tiujn esperantistojn, kiuj estas plej montreblaj
kiel homoj atingintaj ion en la eksteresperantista socia percepto, kaj kies
esperantisteco estas do iasence vizitkarto por nia komunumo ĉe la ‘vasta
publiko’. Tiu propono – je mia feliĉo – estas jam adoptita kiel laborbazo por
la elstarigado de vizaĝoj.
Mi volus nun nove proponi, ke
Esperantujo adoptu ‘ĝemeligajn vizaĝojn’ en la Projekton Vizaĝoj, en la ĉi-sekva
senco. Se iu persono forte kaj aŭskulto-veke pledis aŭ sukcese laboris por la ‘ĝemeligo’
– do la plibonigo de rilatoj inter najbaraj komunumoj enlande – tiam laŭ mi tiu
homo, eĉ se li aŭ ŝi ne parolis Esperanton, estas kalkulinda inter la pioniroj
de ĝuste la esperantisma tagordo de amikeco inter la popoloj, kaj reliefiginda
ankaŭ en niaj komunikejoj.
Mi antaŭvidas, ke ne ĉiuj esperantistoj
konsentos adopti ‘ĝemeligajn vizaĝojn’ kiel ankaŭ niajn; multaj eble pensos pri
ilia neuzo de Esperanto kaj volos pli nete signali limon inter niaj homoj kaj
aliuloj. En ordo. La manko de interkonsento pri io principa estas bona por la
diskuto. Por allasi spacon por tia debatado, mi konkrete proponas, ke dum daŭras
nia ĉi-tema debato, la ‘ĝemeligajn vizaĝojn’ ni elstarigu nur en la nacilingvaj
esperantumejoj, kaj pri la kerne Esperantaj vizaĝoj ni daŭre publicu kaj
Esperante kaj nacilingve. Se el la debato venos kolektiva decido ja adopti la ‘ĝemeligajn
vizaĝojn’ kiel egale niajn, tiam ni estonte reliefigos ilin ankaŭ
Esperantlingve. Kaj tio helpos mondskale nian alianciĝadon kun aliaj movadoj.
Mi menciis ĉi tiun
labormanieron tute ne por eviti la mencion de aliaj manieroj antaŭenigi la
tagordon. Tute ne. Utilas havi antaŭ si konkretan ekzemplon. Se unu ekzemplo ne
sufiĉas, prenu duan. Mia patro Arun Kumar Dasgupta proponis en la naŭdekaj
jaroj – kaj bonvenigis tiun proponon i.a. Spomenka Štimec en 2003 – ke ĉiu homo
deziranta flegi la interpopolan amikecon pasigu duonhoron ĉiutage farante
tradukan laboron, kaj rigardu tion kiel similan al la kampanjo de ĉiutaga ŝpinado
siatempe lanĉita de Mahatma Gandhi. Senkonsidere pri la unuopaj meritoj de la
propono Probal, Ĝemeligaj Vizaĝoj aŭ la propono Arun, Ĉiutaga Tradukduonhoro,
mi ŝatus paroli pri la tagordo mem, kiun ĉi tiaj proponoj celas konkrete
efektivigi sur specifaj terenoj.
La tagordo havas du partojn. En
la teoria parto ni kovas esperantismajn ideojn, kiuj altiros la ĝeneralan
publikon kaj konservos kontinuecon kun la zamenhofaj aspiroj. La publica parto de
nia laboro liveras ilojn, ekzemple konkretajn kampanjojn, por altiri la
publikon al niaj ekzoteraj celoj kaj por funkciigi efikan Esperantlingvan
movadon kiu kovos pli rigore niajn esoterajn celojn. La ĝenerala stilo, kiu
kuntenas la du partojn en unu movado, estas bazita sur agema najbarado, ne nur
kiel kondutmaniero, sed ankaŭ kiel strategia areno, sur kiu ni iom post iom
edukos nin al pluaj ŝtupoj ne nun videblaj de sin evoluiganta tagordo.
Agema najbarado en la enlanda
medio – kiel ajn ni realigu ĝin en niaj diversaj personaj repertuaroj – estas
absolute esenca, ne nur inter esperantistoj sed inter ĉiaj ‘homoj kun homoj’, por
ke ni ĉiuj forkresku for de la unulingva, unugenta, unurasa modelo de la naci-ŝtato,
el kiu iam naskiĝis la faŝismo, la apartismo kaj aliaj aberacioj. Por ĝisiri tiun
nepre atingendan staton, ni devos trairi plej diversajn edukajn ŝtupojn en la
diversaj medioj, en kiuj ni loĝas sur bunta, vasta, minacata planedo. Tiun procezon
de iompostioma edukiĝo, de kultura ŝanĝiĝo, ni, la esperantismaj finvenkuloj, povos
senĝene difini kiel nian celon, nur kiam ni ĉesos aspiri al unueventa bildo de ‘fina
venko’.
Se ni firme kaj rezolute
laboros ‘ekster la historio’, ni per tio ne forlasos la celon ŝanĝi la mondon
(kiun ni tro ofte misvidas kiel unu triumfeventon); ni ŝanĝos nian eventan
komprenon pri tiu zamenhofa celadprocezo, kiun nia movado daŭrigas. Ni do
strebos varbi milionojn da esperantismanoj sin devontigantaj kununuigi l’
homaron; kaj ene de tiu procezo ni hazardos ankaŭ varbi eble centmilojn aŭ
dekmilojn da uzantoj de la lingvo Esperanto por pli bone kovi tiun grandan
komunan celon.
La bildo ne estas malfacile komprenebla,
karaj insistaj kritikantoj de la probala prozo. Instruistoj funkciigas
lernejojn. La infanoj ŝatas kaj estimas ilin, se la lernejoj bone funkcias. Sed
la plimulto de la infanoj ne fariĝas poste instruistoj. Nur iuj tion faras. Mi proponas
koncepton, en kiu la esperantistoj prenas la rolon de instruistoj. (Ne
grandiozumu; ne temas pri tio, ke la esperantistoj ‘instruus la homaron’; la
lernejaj instruistoj, bedaŭrinde aŭ ne, havas relative malaltan statuson en la
materiisma socio hodiaŭa; ni celu nur tion, ke ni esperantistoj avangarde kaj
kredinde kovu aŭ kunkovu iujn ŝlosilajn ideojn de la kultura ŝanĝiĝado.)
Se ni akceptos la neceson
labori ekster la historio – do ekster tio, kio hodiaŭ aspektas kiel la fluejo
de la historio – se ni Mohanram-simile forturnos nian rigardon de la eventoj al
la procezoj, tiam eble morgaŭ la fluejo eĉ de la eventa historio alivojos al
tiuj lokoj, kiujn ni hodiaŭ strebas verdigi.
Johan Derks kaj aliaj
simpatiaj, afablavortaj, rigordeziraj kritikantoj miaj – mi mencias Johanon, ĉar
denove necesas konkreta ekzemplo, sed mi volonte mencius plurajn pliajn kaj
alidirektajn kritikantojn – pensas, ke mia stratosfera filozofumado estas
nesufiĉe atenta al la praktikaj bezonoj de la nuna esperantistaro.
La nuna esperantistaro iom
strute – kaj laŭ mi ‘filozofe’ – evitas rigardi la fakton, ke post kvardek
jaroj, se la nuna rega rolo de la angla en la geopolitika trafiko ne tuje
renversiĝos pro ‘historiaj’ kialoj, la esperantistaro senescepte kapablos la
anglan, same kiel la hodiaŭaj esperantistoj en Barato aŭ Srilanko aŭ Britujo. Se
la hodiaŭaj esperantistoj en eŭropaj landoj ne baldaŭ konverĝos, kune kun ni
ekstereŭropanoj, sur substancajn celojn – kiuj ne rilatas al evento kiel
akceptigi Esperanton kiel lingvareron en ekzemple la EU-aparato, kaj kiuj pro
sia principeco kaj fundamenteco kapablas altiri ankaŭ solidajn aliancanojn ne
lernontajn Esperanton en la antaŭvidebla estonteco – tiam la movado kvardek aŭ
eĉ jam dudek jarojn poste estos treege severe baraktanta.
Tio, kara Johan, estas
konkreta, praktika demando. Ĝi estas solvota nur per reinvento de la ideoj de
esperantismo – tia reinvento, ke akceptos tiujn reinventitajn celojn partego de
la ĝenerala publiko; tia reinvento, kiu konservas kontinuecon kun la biografie
konstateblaj ĉefdeziroj de nia pravizaĝo, Ludoviko Zamenhof; tia reinventado,
kiu estas proceza ado, kiu ne havas la profilon de momenta, giganta, frapanta
evento.
Kompreneble procezo povas esti
sinsekvo da eventoj; eĉ guto malgranda, konstante frapante, traboras la monton
granitan. Sed vi devas koni la ĥemion de la guto kaj la fizikon de la granito por
ke la biologio de la frapiganto superkapablu la monton. Neniu frapiganto
subtaksu la strategiemon de siaj montaj najbaroj, Johan. Antaŭ nur kelkaj
jarcentoj, tio kion la okcidenta publiko nun nomas la natursciencoj estis
nomata la natura filozofio, kaj al tiu fako apartenis la ĥemio de la guto, la
fiziko de la monto, kaj la biologio de la frapiganto. Tamen mi bondeziras al ĉiuj
sambabilanoj, ke vi havu tre agrablan jaron, laŭeble praktikan kaj
filozofi-evitan. Dume mia pensado restos stratosfera, efektive, la stratoj de
la urbo estas mia pensosfero, mi esperas ne ensabli en la strutosferon. Mi
finas sezonkongrue per amike sibla pep pep al miaj samĉirpanoj. Iuj el vi kiel
kutime diros, ‘Bonvolu resumi vian longan monologon.’ Unu resumo estas: ne lasu
vin logi logi logi de mono mono mono, sed lernu najbare goli goli goli ĉe vizaĝa
nomo nomo nomo. Trioble, ĉar mi proponas mantron, ĉu vi forgesis, ke mi estas
hinduo? Alian resumon mi tamen vere preferegas: pep pep pep.
posted by Mukur @ 6:52 AM
0 Comments
